Ser grecki, z pasteryzowanego mleka krowiego (90%) z dodatkiem koziego (10%), podpuszczkowy, wysokodogrzewany, prasowany, dojrzewający, półtwardy. Zawartość tłuszczu 30,6g/100g. Zawartość tłuszczu w suchej masie minimum 40%. Maksymalna wilgotność 38%. Wegetariański (z podpuszczką mikrobiologiczną). Bez konserwantów. Dojrzewa minimum 3 miesiące.

Kupiony w Hali Gwardii w Warszawie (kwiecień 2023), na stoisku istniejącej od 2018 firmy All Greek Delicatessen Nikolaos Papandreou z Warszawy. Cena 110 zł/kg. Wyprodukowany przez założoną w 1980 rodzinną firmę Fromagerie Arvaniti w wiosce Neochorouda (gmina Oreokastro, jednostka regionalna Thesaloniki, region Macedonia Środkowa). Macedonia Środkowa to główny grecki region produkcji mleczarskiej, pochodzi z niego 50% greckiego mleka. Rodzina Arvanitis to trzy pokolenia serowarów, obecnie firmą zarządzają Manolis Arvanitis i jego syn Michalis. Arvaniti codziennie gromadzi mleko od prawie 400 okolicznych hodowców zlokalizowanych w promieniu maksimum 70 km od serowarni. Poza Saganaki firma produkuje certyfikowane Kasseri, Manouri i Fetę, a także szeroką gamę świeżych i dojrzewających serów bez certyfikatu z różnego rodzaju mleka, m.in. Kefalotyri, Tsantilę, Myzithrę, Anthotyros i Gravierę. Swoją produkcję eksportuje do ponad 30 krajów.

Słowo "saganaki" nie oznacza sera, ale smażoną grecką potrawę (a właściwie przekąskę), która jest najczęściej z tego sera przygotowywana. "Sagani" to grecka patelnia z dwiema rączkami, słowo wywodzi się z tureckiego "sahan" i arabskiego "sahn" - "miedziane naczynie". "Saganaki" to zdrobnienie określające mały wariant patelni, a także potrawy, które na niej powstają. Na tej patelni można smażyć krewetki, małże, ale najpopularniejszy jest smażony ser. Z reguły używa się greckich półtwardych, słonych serów Graviera, Kefalograviera, Kasseri, Kefalotyri oraz miękkich Halloumi, Manouri i Feta. Porcja sera o grubości około 1 cm jest opłukiwana w zimnej wodzie i oprószana mąką, smażona na oliwie z oliwek (1 łyżka stołowa) z obu stron (po około 2 minut) na patelni o grubym dnie do pojawienia się złotobrązowej chrupiącej skórki. Podawana z pieprzem albo pietruszką i sokiem cytrynowym, jedzona z chlebem. Spożywać należy od razu, po ostygnięciu ser twardnieje.

W połowie lat 1980. Fromagerie Arvaniti postanowiła stworzyć własny rodzaj sera przeznaczonego do Saganaki. Angielska wersja strony firmowej nazywa go "Saganaki Cheese for the grill" i opisuje jako "innowacyjny produkt Arvaniti z mleka koziego i krowiego, wymyślony specjalnie do grillowania, które podkreśla jego bogaty, aksamitny smak. Jego konsystencja jest ścisła i nie zmienia się podczas smażenia. Kształt łatwy do cięcia na porcje". Ten kształt to prostopadłościenny blok ważący około 2 kg (sprzedawane są też 100-gramowe gotowe do smażenia porcje pakowane po 2 i po 6 sztuk), podczas gdy wyżej wymienione sery półtwarde mają zawsze formę cylindra.

O technologii wiadomo tyle, ile napisano na etykiecie i w artykule na stronie firmy. Saganaki Arvaniti to odmiana Kefalotyri o zmniejszonej wilgotności i bardziej poręcznym kształcie. Jako ser niecertyfikowany, Kefalotyri może mieć zmienny skład. Tu wbrew opisowi na stronie "z mleka koziego i krowiego", krowiego jest 90% z dodatkiem 10% mleka koziego. Sery tradycyjnie używane do Saganaki są owczo-kozie i najprawdopodobniej ta "innowacja" Arvaniti to raczej wprowadzenie na rynek tańszego, bardziej dostępnego produktu, niż jakiś przełom technologiczny. Nieprzypadkowo ser reklamuje się jako przeznaczony na współczesny grill, a nie jako składnik tradycyjnej greckiej przekąski. "Zmniejszona wilgotność" jest sporna - klasyczny Kefalotyri także ma maksymalną wilgotność na poziomie 38%. Jeśli technologia faktycznie jest pokrewna z Kefalotyri, to używa się starterów mieszanych lub termofilnych, skrzep jest dogrzewany do 43-45 °C, a dojrzewanie trwa minimum 3 miesiące. Tu ser nie ma skórki, więc dojrzewał w powłoce ochronnej. Sery w blokach najczęściej dojrzewają w polietylenowej folii termokurczliwej, ale to nie wyjaśnia odcisku prążkowania na powierzchniach.

Kształt bloku o wadze około 2 kg. Tu dwie prostopadłościenne porcje po 100 g, cięte w poprzek bloku na plastry o średniej grubości 1,25 cm, co daje prawdopodobne wymiary bloku jako: długość 25 cm, szerokość 10,5 cm, wysokość 7 cm. Pakowane próżniowo, z oryginalną etykietą i polską naklejką.

Zdjęcie górne:

Porcja pierwsza - 100 g. Potrawa Saganaki smażona na patelni, na oliwie z oliwek. Do towarzystwa ma inną ze słynnych "mezedes" (tradycyjnych greckich przekąsek) - Ntolmadakię (inaczej Dolmadakia, Dolmades) czyli małe gołąbki z przyprawionego ryżu w liściach winogron (oczywiście puszkowe, produkcji greckiej firmy Zanae z Thessaloniki). Dodatek soku z cytryny rzeczywiście ładnie podkreśla pikantny, słony smak smażonego/grillowanego sera. Gorący ser jest bardzo aromatyczny, puszysty i delikatny, ale stygnąc faktycznie bardzo szybko "oklapuje", twardnieje i staje się gumowy.

Zdjęcie dolne:

Porcja druga - 100 g. Wariant podstawowy, na zimno. Konsystencja półtwarda, sucha, zwarta, ścisła, o lekko tłustej powierzchni, łamliwa. Nieregularnie rozmieszczone drobne płytkie pęknięcia, dziurki i wgłębienia w masie sera. Skórki brak, na poziomych powierzchniach odciśnięte wyraźne regularne drobne prążkowanie ukierunkowane wzdłuż bloku. Barwa miąższu jednolita, bladożółta. Zapach świeży, mleczny, kwaskowaty, kwaśnej śmietany, maślanki, z lekką kwiatową nutą. Smak zdecydowany, słodki, pikantny, z owocowo-orzechowym posmakiem, mocno słony. Sery półtwarde używane do potrawy Saganaki są z reguły bardzo słone, ale słoność zimnego sera jest o wiele intensywniejsza, niż po usmażeniu.