Ser
włoski, z mleka krowiego surowego, podpuszczkowy, gotowany,
nieprasowany, dojrzewający, twardy. Zawartość tłuszczu 29g/100g.
Dojrzewa minimum 9 miesięcy, maksimum nie jest określone.
Wcześniej w certyfikacie znajdowało się określenie "do
2 lat", które usunięto w 2009 jako potencjalnie szkodliwie
ograniczające w przypadku serów mogących bez uszczerbku dla
jakości dojrzewać powyżej 2 lat. Wariant podstawowy dojrzewa
9-16 miesięcy. Warianty "oltre 16 mesi" (ponad 16
miesięcy) i "riserva" (ponad 20 miesięcy) wymagają
określonego oznaczenia graficznego na opakowaniu.
Grana to typ twardego sera o charakterystycznej ziarnistej,
krystalicznej teksturze, dobrze nadającej się do tarcia (grana
- wł. "ziarno"). Dojrzałe sery grana nie są krojone,
lecz łupane przy użyciu specjalnego tępego noża-łopatki. Przymiotnik
"padano" pochodzi od Niziny Padańskiej (Val Padana)
w północnych Włoszech czyli obszaru geograficznego koryta
rzeki Po (pol. Pad). Są to tereny o specyficznym mikroklimacie,
równinne, aluwialne, rzeczno-lodowcowe, bogate w wodę, bardzo
żyzne i sprzyjające produkcji paszy, zwłaszcza uprawie kukurydzy,
którą są karmione krowy.
Podobno wynaleziony w opactwie cystersów Chiaravalle w XII
wieku. Problem w tym, że istniały dwa opactwa o tej nazwie
- w prowincji Milan (Lombardia) i w Alseno (prowincja Piacenza,
Emilia-Romagna). W obu opactwach mnisi zajmowali się rekultywacją
terenu. W rezultacie rozwoju hodowli powstała nadprodukcja
mleka i w efekcie wyrób trwałych serów. Wszystko wskazuje
na to, że w Val Padana rozwinęło się na przestrzeni wieków
kilka ośrodków wyrobu krowiego sera o podobnych charakterystykach:
w okolicy Piacenzy, Parmy i Milan/Lodi, i dopiero współcześnie
nastąpił sztywny podział na Grana Padano, Parmigiano-Reggiano
oraz "wymarły" od lat 1980. Granone Lodigiano.
Posiada krajowy certyfikat DOC od 1955 i unijny PDO od 1996
oraz oficjalne logo nazwy (żółto-czarny wydłużony romb z pełną
nazwą i literami GP). Dozwolony obszar produkcji to dorzecze
Padu (regiony Emilia-Romagna, Lombardia, Piemonte, Trentino-Alto
Adige, Veneto), łącznie 34 prowincje w całości lub części.
W przypadku prowincji Bologna i Mantova jest to teren na przeciwległym
brzegu rzeki w stosunku do obszaru wyrobu Parmigiano-Reggiano.
Interesów producentów strzeże istniejące od 1954 stowarzyszenie
Consorzio Tutela Grana Padano z siedzibą w Desenzano del Garda
(Brescia, Lombardia). Chociaż pojęcie "grana" oznacza
typ sera, Grana Padano jest jedynym prawnie dopuszczonym do
sprzedaży z użyciem tej nazwy w krajach Unii Europejskiej.
Technologia i wymagania certyfikatu. Kiszonki w paszy są akceptowane,
wyjątkiem jest wariant Trentingrana
produkowany wyłącznie w prowincji Trentino. Mleko musi być
surowe, z jednego lub mieszanki dwóch udojów, naturalnie odtłuszczone.
Używa się tradycyjnych miedzianych kadzi o kształcie odwróconego
dzwonu. Zakwaszanie mleka przy użyciu naturalnych szczepów
serwatki (pozostałej po wyrobie sera poprzedniego dnia), koagulacja
podpuszczką cielęcą w temperaturze 31-33 C°. Skrzep jest ręcznie
rozdrabniany do wielkości ziarna ryżu i dogrzewany do temperatury
53-56 °C przy ciągłym mieszaniu. Kiedy mieszanie ustaje, skrzep
osiada na dnie kadzi i pozostaje w gorącej serwatce przez
godzinę, następnie jest porcjowany, owijany płótnem i umieszczany
w formach na co najmniej 36 godzin. Solony w solance przez
14-30 dni. Po wyjęciu z solanki opłukiwany wodą albo pozostawiany
na 3-24 godziny w temperaturze między 25 °C a 60 °C. Dojrzewa
na drewnianych półkach w temperaturze 15-22° C przez co najmniej
9 miesięcy.
"Odwieczny" rywal Parmigiano-Reggiano,
od którego różni się dopuszczeniem kiszonek w paszy krów,
krótszym minimalnym okresem dojrzewania (a więc mniejszą łamliwością
i łagodniejszym, mniej złożonym smakiem) oraz szerszym zakresem
geograficznym produkcji, co przekłada się na niższą cenę.
Ciekawostka: Konsorcjum Ochrony Sera Grana Padano wytoczyło
proces sądowy producentom amerykańskiego serialu "The
Bold and the Beautiful" (pol. "Moda na sukces")
z powodu sceny z odcinka wyemitowanego w 2015, w której gotujący
posiłek bohater rozpacza, że omyłkowo kupił Grana Padano zamiast
Parmigiano-Reggiano i wraca do sklepu po właściwy ser.
|
Zdjęcie
górne: |
Wariant "oltre
16 mesi" (ponad 16 miesięcy). Marka własna Lidla Lovilio,
wyprodukowany przez istniejącą od 1966 firmę Consorzio Latterie
Virgilio Societa Agricola Cooperativa z Mantovy (prowincja
Mantova, region Lombardia).
Kształt kręgu o średnicy 35-45 cm, wysokości 18-25 cm i wadze
24-40 kg. Tu trójkątny wycinek o boku 19 cm i wadze 200 g,
pakowany w atmosferze ochronnej. Konsystencja sucha, twarda,
ziarnista, płatkowa, "łuskowata", łamliwa. Zawiera
białe kryształki tyrozyny. Skórka naturalna, złotożółta, bardzo
twarda, o grubości 4-8 mm, ma odciśnięte logo z nazwą. Barwa
słomkowożółta. Zapach wyrazisty, pikantny, lekko orzechowy.
Smak słodko-pikantny, z nutami gorzkiego orzecha na finiszu.
|
Zdjęcie
dolne: |
Wariant "riserva",
dojrzewający - według słów sprzedającego Włocha - 3 lata,
choć na opakowaniu znajduje się tylko standardowe logo, brak
oznaczeń obowiązkowych dla serów starszych niż 16 miesięcy.
Kupiony w październiku 2021 na Jarmarku Włoskim we Wrocławiu,
wyprodukowany przez założoną w 1921 przez Giuseppe Colla firmę
Colla SpA z Cadeo (prowincja Piacenza, region Emilia-Romagna)
jako część kolekcji serów Il Formaggiaro. Dystrybuowany w
2-kilogramowych trójkątnych wycinkach pakowanych próżniowo.
Konsystencja
sucha, bardzo twarda, ziarnista, płatkowa, łamliwa, zawiera
białe kryształki tyrozyny. Skórka naturalna, złotożółta, bardzo
twarda, o grubości 10 mm, ma odciśnięte logo z nazwą. Barwa
słomkowożółta. Zapach wyrazisty, bardzo aromatyczny, pikantny,
słodki, orzechowy. Smak bardzo bogaty, słodko-pikantny, umiarkowanie
słony, z nutami ananasa i gorzkiego orzecha na finiszu.
|
|