Ser włoski, z mleka
krowiego pasteryzowanego, podpuszczkowy (z podpuszczką cielęcą),
niegotowany, nieprasowany, dojrzewający, miękki. Zawartość
tłuszczu 20g/100g. Zawartość tłuszczu w suchej masie 45%.
Sól 1,7g/100g. Dojrzewa minimum 5 dni (świeży), minimum
30 dni (dojrzewający).
Ser Quartirolo jest znany w Lombardii od X wieku, wyrabiany
na terenach pomiędzy równinami wzdłuż rzeki Po a dolinami
przedalpejskimi między Bergamo a Lecco. W dolinie Po panuje
klimat kontynentalny, a jego sezonowa zmienność sprzyja
obfitości i wysokiej jakości paszy dla bydła. Produkcja
Quartirolo była pierwotnie sezonowa, wyrabiano go pod koniec
lata, kiedy wypasane w systemie transhumancji bydło schodziło
z letnich górskich pastwisk i żywiło się "erba quartirola"
czyli trawą wyrosłą w dolinach po raz czwarty (wł. "quarto"),
po trzecim koszeniu - stąd nazwa Quartirolo. To określenie
może także oznaczać siano z czwartego, ostatniego przed
zimą, pokosu łąk. Obecnie ser jest produkowany przez cały
rok.
Posiada unijny certyfikat
PDO (wł. DOP) od 1996. Dozwolony obszar produkcji - region
Lombardia: prowincje Bergamo, Brescia, Como, Cremona, Lecco,
Lodi, Milano, Monza i Brianza, Pavia oraz Varese. Organizacją
odpowiedzialną za prawidłowość produkcji jest założone przez
11 serowarów w 1990 Consortio Tutela Quartirolo Lombardo z
siedzibą w Orzinuovi (prow. Brescia). Obecnie (2024) Konsorcjum
zrzesza 14 producentów sera, 8 dojrzewaczy oraz 54 firmy zajmujące
się marketingiem i sprzedażą. Ser posiada znak pochodzenia
w formie stylizowanego kwadratu z wgłębieniami w każdym boku
i regularnie rozmieszczonymi na nim literami QLLQ.
Technologia. Używa się mleka pełnego lub częściowo odtłuszczonego,
pochodzącego z dwóch lub więcej dojeń. Dopuszczalny jest dodatek
zakwasu mlecznego pochodzącego z poprzednich procesów, przeprowadzonych
wyłącznie w tej samej mleczarni. Podpuszczka - cielęca. Koagulacja
zachodzi w temperaturze 35-44 °C w czasie 25 minut. Cięcie
skrzepu jest przeprowadzane dwukrotnie (z przerwą 5-6 minut
zależną od ewolucji kwasowości serwatki), po drugim cięciu
kawałki osiągają wielkość orzecha laskowego. Pocięty skrzep
wraz z serwatką jest umieszczany w tradycyjnych formach o
kształcie prostopadłościanu. Następuje (podobnie jak w przypadku
Squacquerone)
procedura "stufatura" (pol. "duszenie"),
która odbywa się w specjalnych pomieszczeniach o wysokiej
temperaturze (26-28 °C) i wilgotności (90-95 %) i trwa od
4 do 24 godzin. Stufatura ma na celu przyspieszenie działania
bakterii kwasu mlekowego, które w warunkach wysokiej temperatury
i wilgotności szybciej przekształcają laktozę w kwas mlekowy.
Jest to więc coś w rodzaju przyspieszonego dojrzewania. Solenie
na sucho lub w solance. Dojrzewanie odbywa się w temperaturze
2-8 °C i wilgotności 80-95 %. Podczas dojrzewania sery są
obracane, a skórka przemywana solanką. Żadna inna obróbka
skórki nie jest dozwolona. Wariant fresco ( "świeży")
dojrzewa 5-30 dni, po dłuższym dojrzewaniu ser jest określany
jako maturo/stagionato ("dojrzewający"). Ostateczny
kształt to prostopadłościan o płaskich powierzchniach i prostych
krawędziach, o wymiarach: 18-22 cm szerokości i 4-8 cm wysokości,
ważący od 1,5 do 3,5 kilogramów. Młody ser nie ma skórki,
z czasem wykształca różowawobiałą, a potem czerwono-szaro-zieloną
skórkę, tekstura staje się bardziej miękka, a smak intensywniejszy.
Ser może być sprzedawany w całości lub porcjach.
Kupiony w Lidlu w Poznaniu (lipiec 2024) w ramach Tygodnia
Włoskiego. Wyprodukowany pod marką własną Lidla Italiamo przez
Arrigoni Battista SpA w Pagazzano (prowincja Bergamo, region
Lombardia). Rodzina Arrigoni pochodzi z Valle Taleggio - alpejskiej
doliny położonej w regionie Lombardia. Battista Arrigoni osiedlił
się w Pagazzano po I wojnie światowej i w 1920 założył gospodarstwo,
początkowo rolnicze, które z czasem zaczęło też zajmować się
przerobem mleka. W 1935 serowarnia produkowała ser Taleggio,
potem dołączyły Grana Padano i Gorgonzola (wszystkie jeszcze
nie chronione certyfikatem). W połowie lat 1950. Arrigoni
był jednym z głównych producentów Taleggio. Powiększono i
unowocześniono zakład, który działał aż do lat 1990. pozwalając
na zachowanie pozycji lidera w produkcji Taleggio. W 2003
powstał obecny kompleks przetwórczy w Pagazzano o powierzchni
60 tys. m2, na którym znajdują się zarówno serowarnie, jak
dojrzewalnie i pakownie. Serowarnia przerabia 200 tys. kg
mleka dziennie na dwóch liniach produkcyjnych. Mleko jest
pozyskiwane z własnej farmy, a także od dostawców z terenu
równiny Bergamo, położonych w maksymalnej odległości 30 km
od zakładu. Jedna z dwóch dojrzewalni jest dedykowana serom
z mytą skórką. Od 2011 "Arrigoni" jest chronionym
trademarkiem. Poza Quartirolo Lombardo firma produkuje inne
sery z certyfikatem UE: Taleggio, Gorgonzola dolce i piccante
oraz Salva Cremasco, a także sery niecertyfikowane: świeże
Stracchino, Caciotta, Primosale, Arri Arri, Capriccio i Fior
di Capra, "unikatowe" Lucifero, Rossini, Berghem
Blu i Torregio.
Kształt wyciętego z całości prostopadłościanu o wymiarach:
9 / 6 / 5 cm. 6 cm to wysokość całego sera - jedna z poziomych
powierzchni ma odcisk drobnego prążkowania, na drugiej jest
na tle wyraźnego prążkowania widoczny fragment znaku pochodzenia
(wgłębienie w środkowej części znaku i brzeg litery Q), boczna
powierzchnia ma odcisk małych wypukłych kropek, najpewniej
od perforacji formy. Jest to 1/6 część całego sera. Waga porcji
250 g, więc cały ser miał minimalną wagę 1,5 kg i wymiary
18 cm długości, 18 szerokości i 5 wysokości. Cena 40 zł/kg
(10 zł/opakowanie). Opakowanie - prostopadłościenny plastikowy
pojemnik plus zewnętrzna folia, na której wydrukowano wszystkie
informacje. Pakowany w atmosferze ochronnej.
Konsystencja spoista, wilgotna, krucha, grudkowata, lekko
gumowata, z wiekiem staje się bardziej zwarta i miękka. Możliwe
rzadko rozmieszczone małe nieregularne dziurki. Skórka cienka,
delikatna, biało-różowawa do szaro-czerwonawej. Tu praktycznie
niewidoczna i w kolorze masy, więc ser jest bardzo młody.
Barwa masy biała do słomkowobiałej, tu perłowobiała. Zapach
słaby, orzeźwiający, słodkawo-kwaskowaty, kwaśnego mleka,
twarogu. Smak świeży, delikatny, mleczny, twarogowy, słodkawy,
z lekką kwaskowatą nutą. Średnio słony. Ser smakuje dokładnie
jak polski świeży (niedojrzewający) twaróg, choć zalicza się
do innej grupy (jest podpuszczkowy, a nie kwasowy) i w teorii
powinien dojrzewać przynajmniej 5 dni.
|
|