Ser litewski, z mleka krowiego pasteryzowanego, podpuszczkowy, dojrzewający, twardy. Zawartość tłuszczu 26g/100g. Minimalny okres dojrzewania 12 miesięcy. Warianty: Mild (12 mies.), Piquant (18 mies.), Delicate (24 mies.), Gourmet (36 mies.), a także bardziej ekskluzywne: Luxurious (48 mies.), Exclusive (60 mies.), Special Aged (100 mies.) i Extra Aged (120 mies.). Wegetariański, bez laktozy.

Jedynym producentem jest firma AB Žemaitijos pienas w Telšiai (rejon Telšiai, okręg Telšiai, Wyżyna Żmudzka, północno-zachodnia Litwa).

W gminie wiejskiej Telšiai (pol. Telsze), 4 kilometry od miasta Telšiai, na lewym brzegu potoku Durbinas leży otoczony wałem kopiec i osada Džiugo Kalnas z XI-XII wieku. Według legend kopiec jest grobem żmudzkiego bohatera Džiugasa, który walczył z krzyżowcami podczas krucjat północnych. Džiugas, uważany za założyciela miasta Telšiai, miał zawdzięczać swoją nadludzką siłę przechowywanemu w piwnicy serowi. Tradycja wyrobu serów dojrzewających w gospodarstwach regionu jest długa. W muzeum w Telšiai znajdują sie drewniane formy do serów, a XVIII-wieczne kroniki potwierdzają, że Żmudzini byli doświadczonymi serowarami.

W 1924 w Telšiai otwarto pierwszą mleczarnię, w której to doświadczenie wykorzystano, a w 1985 zaczęto eksperymentalną produkcję sera, który stał się podstawą Džiugasa. Firma AB Žemaitijos pienas jest bezpośrednim kontynuatorem serowarni z 1924.

Ser jest produkowany z użyciem zarówno mezofilnych, jak termofilnych kultur starterowych, w ściśle określonych proporcjach. Może być wyrabiany wyłącznie z mleka pozyskiwanego w okresie wypasu, od maja do października. Krowom nie wolno podawać żadnej dodatkowej paszy. Dojrzewa w pozycji pionowej, w obrotowych zbiornikach. Na opakowaniu umieszczono wyobrażenie wojownika z serem w objęciach.

Posiada unijny certyfikat PGI (lit. SGN) od 2019 jako jedyny twardy ser litewski. Dozwolony obszar produkcji obejmuje gminę wiejską miasta Telšiai (rejon Telšiai, okręg Telšiai, Wyżyna Żmudzka, północno-zachodnia Litwa). Jest laureatem wielu nagród i tradycyjnym prezentem wręczanym przez prezydenta Litwy przywódcom innych krajów.

Zdjęcie górne:

Wariant Delicate (24 miesiące), kupiony w Aldi. Kształt płaskiego cylindra o średnicy 22-24 cm, wysokości 9-10 cm i wadze 4,2-4,5 kg. Sprzedawany w trójkątnych wycinkach (tu o boku 12 cm i wadze 180 g), pakowanych w folię i kartonowe pudełko.

Konsystencja twarda, sucha, jednolita, zwarta, łamliwa. Z reguły nie ma dziurek, mogą się trafić pojedyncze nieregularne oka. U dojrzałych widoczne kryształy soli wapniowej i tyrozyny, tu bardzo nieliczne. Masa gładka, jednolita i mało łamliwa w porównaniu z innymi dwuletnimi serami. Skórka naturalna, cienka, trochę ciemniejsza, miąższ przy skórce ma zielonkawe zabarwienie. Barwa ciemnieje z wiekiem od kremowożółtej do pomarańczowoczerwonej. Zapach wyrazisty, świeży, kwasu mlekowego. Smak bogaty, mleczny, słodki, ostry, z owocowo-orzechową nutą.

Zdjęcie dolne:

Wariant Mild (12 miesięcy), kupiony w Carrefourze. Brak dziurek i kryształów. Skórka nieco cieńsza, niż w przypadku Delicate. Barwa kremowożółta, nieznacznie jaśniejsza. Zapach świeży, mleczny. Smak mleczny, słodki, odrobinę orzechowy.
Bardzo nieznaczne różnice w stosunku do Delicate, biorąc pod uwagę o rok krótszy czas dojrzewania - oba sery są wykształcone w podobnym stopniu.