ZONA OTCZUŻDIENIJA (Strefa wykluczenia)
Kopaczi - Zalesje - Prypeć - Czernobyl
15 kwietnia 2013

26 kwietnia 1986 roku w Czermobylskiej Elektrowni Atomowej miało miejsce wydarzenie nazwane później "czernobylską katastrofą".
W wyniku akcji ratunkowej wysiedlono na stałe ludność okolicznych wsi i miast (z tragicznym opóźnieniem według słów przewodnika, niepotrzebnie według polskiej Wikipedii...), pozostawiając widmowe osiedla. Od kilku lat można je bezpiecznie zwiedzać, jednak tylko w kontrolowanych grupach zorganizowanych - z powodu coraz gorszego stanu budynków.

Zdjęcia przedstawiają wieś Zalesje (15 km od CzAES), wieś Kopaczi (4 km), miasto Prypeć (ukr. Prypjat'- 3,5 km od elektrowni, powstało w 1970 roku jako miejsce zamieszkania dla jej budowniczych i pracowników) i miasto Czernobyl (ówczesny ośrodek administracji terenowej, 13 km od CzAES), a także samą elektrownię i budowany obok nowy sarkofag.

Obecnie w Zalesju mieszka jedna uparta babcia (jej chałupa na fot. 26), a w Czernobylu - zatrudnieni przy kontroli stanu elektrowni oraz pracownicy sektora usług, a także budowniczowie nowego sarkofagu, powstającego przy współpracy międzynarodowej. Pracują w systemie zmianowym, co 4 dni opuszczając Zonę.

Prypeć jest największym organizmem miejskim opuszczonym całkowicie (47,5 tysięcy mieszkańców w chwili katastrofy) i głównym celem wycieczek po Zonie, organizowanym przez kilka kijowskich firm. My odwiedziliśmy Miasto Widmo nieomal w 27 lat po awarii. Kwiecień jest dobrą porą na taką wyprawę, bezlistne jeszcze drzewa, które zarosły całe miasto, pozwalają lepiej dostrzec budynki i ulice. Stan budynków jest coraz gorszy, niektóre już częściowo się zawaliły, powodując zniszczenie części przedmiotów pozostawionych po ewakuacji. Większość drobiazgów znajduje się w budynkach użyteczności publicznej, mieszkania są prawie puste (nie wiadomo ile zabrali mieszkańcy, którym według słów przewodnika pozwolono raz odwiedzić domy w celu zabrania cennych rzeczy, a ile rozszabrowano w pierwszych latach po katastrofie).

Wśród najczęściej fotografowanych przez turystów pamiątek są te związane z dziećmi, a więc przedszkole w wiosce Kopaczi (fot. 34 - 49) oraz szkoła w Prypeci (fot. 197 - 222). Inne dostępne dla zwiedzania budynki w Prypeci to: Pałac Kultury "Energetyk" (fot. 155 - 169), basen "Lazurowy" (fot. 223 - 227), szpital (fot. 109 - 122), kawiarnia "Prypjat'" z ogródkiem nad rzeką (fot. 91 - 107), kino "Prometej" (fot. 140 - 142). Z zewnątrz oglądaliśmy też hotel "Polesje" (fot. 151), siedzibę władz miejskich (gorispołkom) (fot. 87), stadion (fot. 185 - 187), restaurację (fot. 86), dworzec autobusowy (fot. 88), a także lunapark (fot. 170 - 183). Zdjęcia diabelskiego młyna z żółtymi gondolami to chyba najpopularniejszy motyw fotograficzny. Mieszkańcy miasta nie zdążyli jednak skorzystać z młyna, huśtawek, karuzeli czy samochodzików - lunapark miał zostać oficjalnie otwarty 1 maja.

W drodze z Prypeci do Czernobyla zatrzymaliśmy się przy samej elektrowni (fot. 249, przybliżenie obecnego sarkofagu fot. 250) i okolicznościowym pomniku (fot. 251). Tuż obok międzynarodowymi siłami powstaje nowy sarkofag dla bloku nr 4 (fot. 252), gdyż obecny ulega stopniowemu rozpadowi (np. dwa miesiące przed naszą wizytą zawaliła się część płyt nad halą maszyn, widok zewnętrzny na fot. 70).

"Zona otczużdienija" dzieli się na trzy podstrefy: sam teren elektrowni oraz strefy 10 km i 30 km wokól niej. Opuszczając strefę 10 km należy przejść przez punkt kontroli dozymetrycznej (fot. 261). Miasto Czernobyl jest położone w obrębie strefy 30 km. Jest ono częściowo zasiedlone, ale sporo terytorium pozostaje opuszczone. Wycieczka zakończyła się złożeniem kwiatów przy pomniku ku czci osób pracujących i poległych przy likwidacji katastrofy (fot. 265 - 272).